افزایش جان‌باختگان بندر رجایی به ۷۰ نفر؛ قصور در رعایت اصول ایمنی «محرز شد»

وزیر کشور ایران می‌گوید علت اولیه شروع آتش‌سوزی بندر شهید رجایی هنوز مشخص نیست و کمیتۀ ویژه‌ای مشغول بررسی ابعاد حادثه است.

اسکندر مؤمنی گفت «جابه‌جایی محموله» موجود در این محل «از ساعت از ساعت ۹ و ۳۰ دقیقه صبح در حال انجام بوده تا ساعت ۱۲ و ۴ دقیقه که یک شعله کوچک مشاهده شد که هنوز علت آن معلوم نیست و ظرف یک دقیقه انفجار رخ داد».

وزیر کشور دربارۀ نوع و جنس این «محموله» و مبدأ و مقصد آن هیچ توضیحی نداد و فقط افزود «قصورهای احتمالی و حتی عدم اظهار صحیح وجود مواد اشتعال‌زا بررسی خواهد شد».

مقامات جمهوری اسلامی، جدا از «علت» آتش‌سوزی و انفجار که می‌گویند بررسی و اعلام خواهند کرد، هنوز هیچ جزئیاتی از مشخصات «مواد شیمایی نسبتاً خطرناک» و «محمولۀ در حال جابه‌جایی» از این بندر ارائه نداده‌اند.

سفارت روسیه در تهران اعلام کرد که دو هواپیمای امدادی این کشور بامداد دوشنبه جهت امدادرسانی به حادثه انفجار بندر رجایی وارد بندرعباس شدند.

به گفته این سفارتخانه، یک هواپیمای روس دیگر در راه است.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، روز یکشنبه ضمن ارسال پیام تسلیت، ارائه کمک به ایران برای مهار این آتش‌سوزی را پیشنهاد کرده بود.

کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو، هم در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت که با تماس شبانه مسئولان برای درخواست کمک از روسیه در مهار آتش، همان نیمه‌شب شب با مقام‌های روسیه تماس گرفته است.

رسانه‌های ایران گزارش داده‌اند که عملیات خاموش کردن آتش در اسکله بندر رجایی ادامه دارد. محمد آشوری، استاندار هرمزگان، شامگاه یکشنبه با بیان این‌که آتش‌نشانان از جبهه‌های چهارگانه مشغول اطفاء حریق هستند گفت: دوشنبه صبح هواپیماهای آب‌پاش دوباره وارد عملیات خواهند شد.

به گزارش رسانه‌های ایران، عملیات خاموش کردن آتش شب گذشته در اسکله بندر رجایی ادامه یافت.

خبرگزاری دانشجو بامداد دوشنبه خبر داد که وزش گاه و بیگاه باد باعث ایجاد مشکل در عملیات اطفاء حریق شد.

همچنین به نوشته این رسانه، آتش به دلیل شرایط جوی و وزش باد به بخش‌های دیگری از بندر سرایت کرد و جابه‌جایی کانتینرها هم باعث شعله‌ور شدن آتش و برخاستن دود عظیم در برخی نقاط شد.

محمد آشوری، استاندار هرمزگان، اواخر شامگاه یکشنبه با بیان اینکه آتش‌نشانان از جبهه‌های چهارگانه مشغول اطفاء حریق هستند گفت: فردا صبح هواپیماهای آب‌پاش دوباره وارد عملیات خواهند شد.

روز گذشته سازمان مدیریت بحران کشور اعلام کرد که ۸۰ درصد عملیات اطفای حریق انجام شده و قرار است در ساعات آینده لکه‌گیری پایان یابد.

ساعاتی پس از آن جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران هم که در محل حضور دارد، گفت: «لکه‌گیری زمان‌بر است اما خطر گسترش آتش کاملا رفع شده است.»

دولت مسعود پزشکیان امروز (دوشنبه) را در ایران عزای عمومی اعلام کرده است.

در همین حال پیام‌های تسلیت کشورهای مختلف به مناسبت جان باختن و زخمی شدن شماری از شهروندان ایران در انفجار و آتش‌سوزی بندر رجایی ادامه دارد.

از جمله وزارت خارجه مصر روز یکشنبه ضمن ابراز تسلیت به جمهوری اسلامی ایران، بر همبستگی خود با ملت ایران برای مقابله با آثار ویرانگر این حادثه تاکید کرد.

پیش از این شمار دیگری از کشورها و همچنین سفارت‌های خارجی در تهران پیام‌های تسلیت و همدردی ارسال کرده بودند.

سفارت ایتالیا در تهران روز یکشنبه در حساب‌های خود در شبکه‌های اجتماعی نوشت که «برای ده‌ها قربانی و صدها مجروح حادثه تلخ بندر شهید رجایی، عمیقا همدردی خود را با مردم ایران ابراز می‌کند».

پیش از آن نیز سفیر ژاپن در تهران پیام تسلیت و ابراز همدردی منتشر کرده بود.

صفحه اول روزنامه‌های صبح تهران در روز دوشنبه عمدتا همچنان به موضوع انفجار در بندر شهید رجایی اختصاص دارد و برخی از آنها بار دیگر از «ضعف اطلاع‌رسانی» مقام‌ها انتقاد کرده‌اند.

روزنامه سازندگی با انتقاد از اینکه با گذشت دو روز از وقوع انفجار در بندر رجایی هنوز اطلاعات دقیق و روشنی از علت وقوع آن اعلام نشده است تیتر یک خود را به عبارت «ضعف اطلاع‌رسانی» اختصاص داد.

سرمقاله این روزنامه نیز که به قلم محسن هاشمی رفسنجانی است، ضمن انتقاد از ضعف اطلاع‌رسانی مقام‌های مسئول درباره جزئیات و علت وقوع حادثه، نوشته است که حتی در مورد «نحوه کمک‌رسانی به خانواده‌ها و آسیب‌دیدگان» هم خبرهای دقیق منتشر نشده است.

روزنامه جمهوری اسلامی نیز با انتقاد از اطلاع‌رسانی این رویداد «که مثل همیشه ضعیف، با تاخیر و غیرشفاف است» نوشت: «چند سالی است که رسم شده به محض رخ دادن یک حادثه، تمام قوای کشور بیانیه صادر و هیئت‌هایی را مامور پیگیری می‌کنند ولی بعد از گذشت مدتی سروصداها می‌خوابند و از نتیجه آن مأموریت‌های متعدد خبری به مردم داده نمی‌شود.»

این روزنامه همچنین تاکید کرد: «واقعیت هرچه باشد این واقعه را باید به حساب بی‌توجهی امنیتی دانست… این بندر یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌های حیاتی کشور است و به همین دلیل به بالاترین سطح مراقبت‌های امنیتی نیاز دارد.»

تعداد قربانیان انفجار در بندر رجایی به ۴۶ نفر افزایش یافت.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان روز دوشنبه با اعلام این آمار گفت که هزار و ۷۲ نفر از مصدومان این حادثه نیز پس از دریافت خدمات درمانی مرخص شده‌اند و ۱۳۸ نفر بستری هستند.

در همین حال، گزارش شده که عملیات برای اطفای حریق در این بندر ادامه دارد و آتش‌سوزی هنوز به طور کامل مهار نشده است.

اسکندر مومنی ، وزیر کشور گفته است که کمیته ویژه‌ای مسئول بررسی ابعاد این حادثه شده است.

سازمان مدیریت بحران یکشنبه شب اعلام کرد که حدود ۸۰ درصد عملیات اطفای حریق انجام شده و لکه‌گیری نهایی به زودی پایان می‌یابد؛ با این حال جلال ملکی، سخنگوی آتش‌نشانی تهران که در محل حضور دارد گفت: «لکه‌گیری زمان‌بر است».

دولت مسعود پزشکیان روز دوشنبه را در سراسر کشور عزای عمومی اعلام کرده و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هم روز گذشته از مسئولان امنیتی و قضایی خواست تا به گفته او، «هرگونه سهل‌انگاری یا تعمد» در این حادثه را کشف و پیگیری کنند.

جعفر پناهی، ‌فیلمساز مشهور ایرانی، در واکنش به انفجار در بندر رجایی خواستار برگزاری رفراندوم در ایران شد.

او در صفحه اینستاگرام خود نوشته که راه نجات مسالمت‌آمیز روشن است؛ برگزاری رفراندومی آزاد و شفاف زیر نظارت نهادهای بین‌المللی.

به گفته او، اگر این راه مسالمت آمیز طی نشود، به گواه تاریخ، خشمِ منجر به ویرانی در پی خواهد بود.

جعفر پناهی نوشته که آتش بندرعباس، شعله‌های فروپاشی حکومتی است که نزدیک نیم قرن ایران را به خاکستر کشیده و محصول این ویرانی: فقر، فساد، تبعیض، سرکوب، نابودی زیرساخت‌ها و انزوای جهانی است.

به گفته او، ساختاری غیرپاسخگو که به نام دین و امنیت، آزادی، آینده ملت را به‌ گروگان گرفته است، امروز خود دشمن اصلی کشور شده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی وعده داد که هرگونه سهل‌انگاری یا تعمد در حادثه انفجار بندر رجایی «به مردم اعلام می‌شود».

محمد باقر قالیباف روز دوشنبه در اظهاراتی گفت که «دستگاه‌های نظارتی، امنیتی و قضایی و نمایندگان چهار کمیسیون مجلس در حال بررسی دقیق و موشکافانه برای کشف هرگونه سهل‌انگاری یا تعمد در حادثه انفجار بندر شهید رجایی هستند و گزارش آن به مردم ارائه خواهد شد».

غلامحسین محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی نیز گفته است: «این‌طور نباشد که چهار یا شش ماه دیگه نتایج مشخص شود. دادستان کل کشور پروندهٔ حادثهٔ بندر رجایی را با همکاری دستگاه‌های امنیتی و اطلاعتی به قید فوریت و جدیت پیگیری کنند و اگر قصور و تقصیری در هر مرتبه و دستگاهی واقع‌ شده شناسایی و برخورد قانونی صورت گیرد».

به رغم گذشت دو روز از این حادثه، هنوز گزارش شفافی از سوی مقام‌های جمهوری اسلامی در مورد علت این حادثه داده نشده و این امر به گمانه‌زنی‌ها از جمله «خرابکاری» و «انتقال غیراصولی مواد منفجره، به طور خاص سوخت جامد موشک» دامن زده است.

رسانه‌ها و مقامات جمهوری اسلامی این گمانه‌زنی‌ها را رد کرده‌اند، اما هنوز توضیح شفافی ارائه نکرده‌اند.

در همین حال، روزنامه اصولگرای «صبح‌ نو» در سرمقاله خود به بررسی «سناریوهای سیاسی» انفجار در بندر رجایی پرداخته و نوشته که این حادثهٔ «مرموز ابتدای امر اذهان را به سمت یک عملیات خرابکارانه سوق می‌دهد».

به گفته این نشریه، «زمینه‌های سیاسی حادثه یعنی هم‌زمانی با مذاکرات و موضع‌گیری صریح و علنی نتانیاهو در مخالفت با مذاکرات و تأکید بر این‌که “ما به هیچ وجه از مأموریت عقب‌نشینی نخواهیم کرد”، می‌تواند آن را به یک پیام امنیتی مشکوک تبدیل کند».

«صبح نو» نتیجه‌گیری کرده که «ایجاد بحران مصنوعی برای تخریب فضای مذاکرات و انتقام از موفقیت‌های دیپلماتیک اخیر ایران می‌تواند دلایل قوی برای عملیات خرابکاری احتمالی باشد».

ایران و آمریکا در حال حاضر درگیری دور سوم مذاکرات برای دستیابی احتمالی به یک توافق هسته‌ای هستند. نخست‌وزیر اسرائیل در روزهای اخیر گفته که هرگونه توافقی باید منجر به برچیده شدن برنامهٔ هسته‌ای تهران شود.

گمرک جمهوری اسلامی روز دوشنبه اعلام کرد محمولهٔ وارداتی که ابتدا در بندر رجایی دچار انفجار و حریق شد، «در اختیار گمرک نبوده و هیچ‌گونه شماره ... اظهارنامه مبنی بر این‌که کالا به گمرک اظهار شده، ندارد».

به گزارش خبرگزاری ایسنا، گمرک ایران گفته است که هر محموله‌ کشتی که وارد بندر می‌شود ابتدا بارنامۀ آن به بندر داده می‌شود و پس از آن، بندر محموله را به گمرک اظهار می‌کند تا تشریفات گمرکی و ترخیص آن آغاز شود.

اما به گفته گمرک، «محمولهٔ وارداتی که روز شنبه (ششم اردیبهشت) در بندر شهید رجایی دچار انفجار و حریق شده، هیچ‌گونه شماره ... اظهارنامه مبنی بر این‌که به گمرک اظهار شده باشد را ندارد و این کشتی و محمولهٔ آن در اختیار گمرک نبوده است».

تا کنون گمانه‌زنی‌های مختلفی در مورد محمولهٔ منفجر شده مطرح شده که مهمترین آن، ورود «سوخت جامد موشک» به بندر و «جابه‌جایی غیر اصولی» آن است.

روزنامه نیویورک تایمز در همین زمینه به نقل از یک «منبع» نزدیک به سپاه پاسداران گفته که «ماده منفجر شده سدیم پرکلرات بوده که یکی از مواد اصلی سوخت جامد موشک‌ است».

رضا طلایی نیک، سخنگوی وزارت دفاع جمهوری اسلامی، این ادعا را رد کرده است.

تصاویر منتشر شده توسط جمعیت هلال‌احمر ایران از حجم بالای تخریب در بندر رجایی حکایت دارد.

انفجار روز ششم اردیبهشت در این بندر موجب آتش‌سوزی شدید شد که همچنان ادامه دارد.

مقامات ایران هنوز دلیلی را برای این حادثه ذکر نکرده‌اند.